Jac. Toes

Jac. Toes  (Den Haag, 4 oktober 1950) verhuisde op 12-jarige leeftijd naar Arnhem en sindsdien heeft hij in die stad of er vlakbij gewoond. Een rusteloze jeugd werd gevolgd door een nog woeligere carričre als matroos in de binnenscheepvaart. Later werd hij student in Nijmegen waar hij in 1976 afstudeerde in Nederlandse Literatuur en Algemene Taalwetenschap.

Vanaf 1973 was hij met tussenpozen en parttime werkzaam als docent Nederlands op verschillende lycea. In 1980 richtte hij de Arnhemse Stadsradio, een zendstation dat zich in eerste instantie op actievoerders en ander ongeregeld volk richtte en later een wat gematigder publiek bereikte. Daar presenteerde hij onder andere Geronnen bloed, een programma over nieuwe en oude thrillerliteratuur.
Tot 1984 was hij daar verslaggever en presentator, gevolgd door een jaar waarin hij algemeen assistent bij een advocatenbureau was.

In 1993 debuteerde hij met Dubbelspoor, dat zich afspeelt in de roerige wereld van ex-krakers en actievoerders die de rekening van een uiterst gewelddadig verleden krijgen gepresenteerd. Deze roman werd genomineerd voor de Gouden Strop.

In 1994 verscheen De afrekening: Justitie en Politie overschrijden de wettelijke grenzen die zij zelf worden geacht te bewaken. Het boek was een van de belangrijkste Nederlandse misdaadromans over de IRT-affaire. De afrekening werd eveneens genomineerd voor de Gouden Strop. ID Film heeft een optie genomen op de filmrechten. Beoogd regisseur is Johan Timmers, beoogd scenarist is Jac. Toes.

Sinds 1995 heeft Toes het leraarschap vaarwel gezegd en schrijft hij uitsluitend misdaadliteratuur, korte verhalen en filmscenario’s. Na een tweetal reizen naar Zuid-Amerika werd in 1996 Verraad gepubliceerd, een thriller over de corrumperende invloed van de cocaďnehandel op Amerikaanse en de Nederlandse drugsbestrijdingsdiensten. Hoofdpersonen in deze drie misdaadromans zijn de cynische journalist Donald de Wacht en levensgenieter/advocaat Fred Benter.

In 1997 verscheen Fotofinish, een ‘psychologische actiethriller’ waarmee Toes in 1998 de Gouden Strop, de prijs voor de beste Nederlandstalige misdaadroman. Fotofinish, een thriller met strakke plot, vertelt het verhaal van een ambitieuze strafrechtadvocaat, Stan Dewende, die tijdens amateur-hardloopwedstrijden het slachtoffer wordt van een serie onbegrijpelijke en pijnlijke belevenissen. Is dat toeval, haalt iemand macabere grappen uit of is er sprake van een complot? De gebeurtenissen dwingen Dewende de confrontatie aan te gaan met een onfris verleden en alle sporen leiden onontkoombaar naar een voormalige compagnon, die na een dramatisch ongeluk spoorloos is verdwenen. Dewende krijgt het vermoeden dat hij het doelwit is van wraakacties, maar beschikt hij nog over een heldere kijk op de werkelijkheid of is hij verstrikt geraakt in zijn eigen door angst beheerste hersenspinsels?

In 1998 schreef hij het scenario voor Stille Nacht dat door de VPRO werd verfilmd. In 1999 volgde het scenario voor Champs dat eveneens werd verfilmd. Daarnaast werkte hij mee aan het totstandkomen van verschillende scenario’s voor langere en kortere films, waaronder Stuntnacht dat in 2005 door de KRO werd uitgezonden.
Hij schreef ook reportages en verhalen voor onder andere weekblad HP-DeTijd, het Algemeen Dagblad, De Gelderlander en diverse bedrijfsuitgaven.

In 2001 verscheen zijn vijfde misdaadroman: Coup Zéro. 2001. Het boek speelt zich af in de wereld van de casino’s. Hoofdpersonen zijn een tamelijk verslaafde speler en een vrouwelijke croupier die door allerlei noodlottige gebeurtenissen tot elkaar veroordeeld zijn. Vervolgens verschenen De vrije man (2003) een onversneden tangothriller, en De kleine leugen (2006) waarin een vermissing en hedendaags dierenrechtenactivisme de thema’s zijn.

De tekst van de achterflap van Coup Zéro: Een ongeldige ronde waarbij de roulettebal blijft hangen in de rand tussen cilinder en bak en niet in een nummervak terecht komt. Tollend in een fragiel evenwicht weigert de kogel zich naar zijn bestemming te voegen.  Een statistisch unicum, een revolte tegen het Lot. De ontvoering van een casinodirecteur, de dood van zijn kidnapper en de gewelddadige afrekening met een raamexploitant: in het bestaan van Chill Dibattaglia vinden genoeg spectaculaire gebeurtenissen plaats, die hem echter maar half raken. Chill komt pas tot leven in het tijdloze universum van de speelzaal waar hij dagelijks de strijd aanbindt met het roulettebal en kaartenslof en in contact probeert te komen met croupier Tessa Flore. Voor haar koestert hij een heimelijke liefde die gedoemd is onbeantwoord te blijven. Ook in het spel heeft hij geen geluk. Zijn verliezen zijn zo opvallend dat hij van onverwachte zijde en onder de voorwaarde van absolute discretie een lening krijgt aangeboden. Chill doorbreekt echter die zwijgplicht, met verstrekkende gevolgen. Niet alleen wordt hij verbannen uit de speelzaal, ook raken Tessa en hij betrokken bij de intriges rondom de beursgang van het speelimperium Dutch Entertainment Group. In een verraderlijke confrontatie worden ze ten slotte gedwongen alles of niets spelen om te overleven.

De vrije man gaat over de vraag wie het roer van zijn leven werkelijk durft om te gooien en alle schepen achter zich te verbranden. Fysiotherapeut Harold Daver waant zich zo’n held. Amper drie maanden getrouwd, wordt hij hevig verliefd op een andere vrouw, zijn patiënte Isabelle Valdo, die hem inwijdt in de gevaren en verleidingen van de tango. Dat hij daarvoor moet afrekenen met een dramatische gebeurtenis uit zijn verleden, beschouwt hij als de prijs voor zijn keuze. Harolds bestaan wordt overhoop gegooid wanneer zijn ex-vrouw wordt vermoord. Daver is de hoofdverdachte, maar hij wordt bij gebrek aan bewijs vrijgelaten. Wanneer roddel en achterklap zijn leven dreigen te ruďneren, ziet hij maar één uitweg: tanguero worden, een man die in de danssalon, met zijn amor tegen het hart gedrukt, zijn lotsbestemming vindt. Dat Harold in zijn `tweede leven’ genadeloos wordt gemanipuleerd, wordt pas duidelijk tijdens zijn wanhopige vlucht met Isabelle naar een hectisch Buenos Aires.

In De kleine leugen stelt Ghislaine Krantz alles in het werk om haar verdwenen echtgenoot Stefan terug te vinden. Omdat haar zoektocht al snel strandt en ze van de politie nauwelijks hulp krijgt, neemt ze advocaat Fred Benter in de arm. De verdwijning van Stefan trekt een zware wissel op Ghislaine en haar zeventienjarige zoon Ferry. Hun relatie wordt slechter naarmate Stefan langer wegblijft. Terwijl Ghislaine op steeds meer onverklaarbaarheden stuit, stort Ferry zich op de bestrijding van dierenleed. Benter en Ghislaine ontdekken dat Stefans verdwijning nauw samenhangt met Ferry’s activisme.

Kunst zonder genade – Nach allen Regeln der Kunst is een en dezelfde misdaadroman, twee titels.
In oktober 2007 verscheen in Nederland de misdaadroman Kunst zonder genade terwijl tezelfdertijd in Duitsland Nach alle Regeln der Kunst uitkwam. Verklaring: dit boek is het resultaat van een unieke Duits-Nederlandse samenwerking. Thomas Hoeps en Jac. Toes schreven samen in het afgelopen jaar deze onvervalste misdaadroman (ein waschechter Krimi) waarin musea van Duisburg tot Arnhem het decor vormen en de daar tentoongestelde moderne kunst de leidraad is.

Voorafje: In het Abteibergmuseum te Mönchengladbach wordt het lijk gevonden van een Nederlandse vrouw, verpakt in een kunstwerk. Een crime passionel, vermoedt de Duitse politie. Maar wanneer ook in de tuin van het Arnhemse Museum voor Moderne Kunst een jonge kunststudente op bizarre wijze wordt vermoord, komen de Arnhemse politievrouw Micky Spijker en de Duitse restaurator Robert Patati in actie.

Thomas Hoeps studeerde germanistiek in o.a. Dresden, waar hij promoveerde op Terrorismus in der deutschen Literatuur. Hij publiceerde onder meer de roman Pfeifer bricht aus en de verhalenbundel Tomorow never knows. Hij is bekroond met de Stimuleringsprijs van de Stad Düsseldorf en de Nettetaler Literatuurprijs. Thomas Hoeps is momenteel directeur van het Literaturbuero in Mönchengladbach.